MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẦM NON HIỆU QUẢ
1. Dạy trẻ tập nghe, tập nói đúng và chuẩn
Khi bé ở giai đoạn đầu bập bẹ tập nói theo người lớn, phụ huynh nên kịp thời chỉnh sửa, hướng dẫn cách nói và ngữ điệu của trẻ thật đúng. Việc dạy trẻ tập nói đúng từ nhỏ sẽ tạo nền tảng vững chắc, giúp con phát triển ngôn ngữ tốt hơn trong tương lai.
Một trong những phương pháp hiệu quả nhất giúp con có thể rèn luyện phản xạ và tăng khả năng sử dụng từ ngữ là trò chuyện. Phụ huynh nên thường xuyên trò chuyện với bé, có thể bắt đầu với những chủ đề đơn giản như những sự việc diễn ra trong ngày hoặc những thứ mà bé yêu thích. Đồng thời, cũng nên đặt ra những câu hỏi phù hợp độ tuổi của bé, không áp lực bé có thể trả lời ngay lập tức. Trong quá trình trò chuyện cùng bé, cha mẹ cần lưu ý một số điều để bé có thể tăng khả năng sử dụng từ ngữ và phát triển ngôn ngữ tốt hơn:
Nói chậm, sử dụng câu ngắn để trẻ có thời gian xử lý thông tin, hiểu được thông tin một cách rõ ràng và bình tĩnh.
Giao tiếp bằng mắt, nói chuyện ở vị trí ngang tầm mắt trẻ nếu cần thiết.
Nói chuyện với trẻ một cách tập trung, lắng nghe cẩn thận và không làm gián đoạn câu chuyện của trẻ.
Thể hiển biểu cảm khuôn mặt hoặc hành động để truyền đạt ý nghĩa câu nói khi giao tiếp với trẻ.
2. Đọc sách và kể chuyện cho trẻ
Đọc sách và kể chuyện là hoạt động giúp trẻ học từ vựng theo các chủ đề nhanh và hiệu quả. Qua việc lắng nghe lời kể của bố mẹ, bé sẽ tiếp thu thêm nhiều từ vựng, học được cách diễn đạt tự nhiên đồng thời phát triển khả năng tư duy. Khi đọc sách hay kể chuyện cho bé, bố mẹ có thể lựa chọn những quyển sách, câu chuyện đơn giản, phù hợp với lứa tuổi và khuyến khích bé ghi nhớ nội dung, dẫn dắt con kể lại câu chuyện qua việc đặt câu hỏi.
Bố mẹ có thể lựa chọn cho bé những đầu sách với nội dung đơn giản nhưng khơi gợi trí tò mò của trẻ, có hình ảnh màu sắc hấp, rèn luyện thói quen tự đọc sách, tự tìm tòi khám phá tri thức từ nhỏ.
3. Cho trẻ nghe các bài hát
Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích não bộ của trẻ phát triển, tăng khả năng tư duy, cảm thụ âm nhạc, giao tiếp và ngôn ngữ. Khi nghe các bài hát, trẻ thường sẽ ghi nhớ nhanh hơn so với những bài học truyền thống. Nhờ đó, phương pháp giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non qua các bài hát thường rất được ưa chuộng.
Qua các bài hát vui nhộn với ca từ có vần điệu dễ nhớ sẽ tạo hứng thú hơn cho bé, từ đó con có thể phát triển khả năng nghe, cảm nhận và ngôn ngữ một cách tốt nhất. Bố mẹ nên lưu ý lựa chọn các ca khúc phù hợp với lứa tuổi của con, có giai điệu và lời hát dễ nghe, dễ thuộc như các bài hát thiếu nhi.
4. Để trẻ tham gia các hoạt động nghệ thuật
Ở giai đoạn trẻ đang phát triển các kỹ năng về ngôn ngữ, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động nghệ thuật như đọc thơ, ca hát, vẽ tranh… Khi tham gia các hoạt động nghệ thuật, trẻ sẽ học thêm được nhiều từ mới, rèn luyện khả năng phát âm và điều chỉnh ngữ điệu tốt hơn.
Các hoạt động nghệ thuật liên quan tới âm nhạc sẽ giúp con phát triển tư duy, khả năng cảm thụ âm nhạc và khả năng nhận biết ngôn ngữ. Đặc biệt hoạt động vẽ tranh sẽ giúp con phát huy trí tưởng tượng và tăng khả năng quan sát, rất có lợi trong giáo dục phát triển ngôn ngữ.
5. Cho trẻ tham gia các hoạt động hỗ trợ phát triển ngôn ngữ
Khuyến khích bé tham gia các trò chơi hỗ trợ phát triển ngôn ngữ là một phương pháp rất hiệu quả để các bé vừa có khoảng thời gian vui vẻ, thư giãn, vừa phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên.
6. Khuyến khích trẻ giao tiếp nhiều hơn
Để trẻ có thể phát triển ngôn ngữ toàn diện và linh hoạt, bố mẹ nên tạo điều kiện cho con giao tiếp với mọi người xung quanh, đây là cách dạy trẻ giao tiếp tự tin và sử dụng ngôn từ đúng cách. Bố mẹ có thể cho con cơ hội được tham gia các hoạt động nhóm cùng bạn bè, khi tham gia làm việc nhóm, trẻ có cơ hội nói lên suy nghĩ của mình, đưa ra giải pháp, học được kỹ năng thương lượng, thuyết phục; giúp phát triển mạnh mẽ khả năng tư duy ngôn ngữ.
Bên cạnh đó việc khuyến khích bé tự tin đứng trước mọi người trình bày về một đề tài nào đó sẽ giúp con rèn luyện khả năng trình bày, miêu tả; dần dần cải thiện kỹ năng lập luận, bảo vệ ý kiến của mình. Con có thể tương tác bằng cách trả lời câu hỏi do cha mẹ đặt ra và lắng nghe, cảm nhận về bài thuyết trình, đồng thời tăng khả năng tự tin thể hiện trước đám đông.
7. Rèn luyện kỹ năng tiền đọc viết
Bắt đầu từ 3 tuổi, khả năng ngôn ngữ của trẻ đã phát triển mạnh ở 4 kỹ năng: nghe – nói – đọc – viết. Ở lứa tuổi này trẻ có thể nhận biết hình ảnh kí hiệu chữ viết và biết dùng bút sao chép, tô đồ theo cách của con. Phụ huynh có thể cho trẻ viết bằng nhiều cách trên các chất liệu khác nhau giúp trẻ ghi nhớ lâu hơn và nắm rõ trình tự viết chữ.
Trong khoảng từ 4 – 5 tuổi, trẻ sẽ được làm quen đọc viết theo khả năng của mình. Đây là lứa tuổi con cần được rèn luyện kỹ năng đọc viết đầy đủ các kí tự chữ cái, tự đọc và viết câu chữ hoàn chỉnh để không bỡ ngỡ trước khi học Tiểu học.